برخی از همسایگان افغانستان نیز در این سالهای دشوار با ملت و دولت افغانستان آنگونه که باید همراهی و همکاری نکردند. در داخل کشور نیز فشار های زیادی را حکومت تحمل کرد. طالبان مخالف و مسلح و برخی حلقات سیاسی دیگر، نظام کنونی را متهم به همراهی با بیگانگان و بی تفاوتی نسبت به منافع برخی از بخش های جامعه می نمودند در مقابل دیگران حکومت را متهم به همراهی با همین عده و تامین منافع آنان کردند. ضعف مدیریت و ناتوانی در برابر بحران های بزرگ کشور مسئله دیگری بود که همواره مورد توجه مردم و جامعه جهانی بوده است.
دشواری ها زمانی مضاعف می شود که پاسخ به خواست های وسیع و متنوع امر بی نهایت دشوار است. براستی چگونه می توان هم از جامعه‌ی بین‌المللی در خواست کمک نمود و از آنان خواست که پول و جان سربازان خود را در افغانستان قربانی کنند و در عین حال به طالبان یا سایر حلقات سیاسی کشور نیز اطمینان داد که دغدغه ها و نگرانی های آنان نیز مورد توجه است و حضور ارتش های بیگانه در خاک کشور هیچ گونه تضادی با خواسته ها و منافع آنان ندارد. آیا می توان هم به حلقات امتیازطلب درون حاکمیت در مورد اقتدار و امتیازات سیاسی آنان تضمین داد و هم به سایر بخش های جامعه اطمینان کامل داد که عدالت به درستی اجرا می شود و نگران تبعیض و نابرابری درکشور نباشند.
چگونه می‌توان در کشوری که گروه های به شدت بنیاد گرا و سنتی در آن حرف اول را میزنند و این عده خواهان اجرایی شدن احکام و قوانین شرعی مطابق به برداشت و تفسیر خود شان است از تضمین حقوق عادلانه و انسانی تمامی شهروندان کشور بویژه زنان جامعه مطابق با کنوانسیون های بین الماللی حقوق زنان و کودکان و ... دم زد و نهاد های بین المللی حقوق زنان را راضی نگه داشت. و بالاخره اینکه واقعا چگونه می توان میان خواسته های متضاد و ناهمگون قدرت های کوچک و بزرگ منطقه ی و فرا منطقه ای توازن برقرار نمود و خود در این وسط قربانی نشد.
این ها مجموعه مسائل و مشکلاتی است که دولت افغانستان همواره با آن درگیربوده و در این سالهای واپسین روزهای بس سخت و دشواری را سپری نموده است. در برخی موارد موفق بوده است و در پاره ی دیگر ناموفق. دقیقا همانگونه که سایر نظام ها عمل می کنند. اما به باور نگارنده همراهی مردم و آحاد جامعه در روز های دشوار می تواند بسیار از مشکلات و چالش های بزرگ را راحت وآسان سازد. مشارکت حد اکثری مردم در دور اول انتخابات ریاست جمهوری پشتوانه بزرگی برای حکومت و دولت مردان افغانستان بود و البته این همراهی مردم و حمایت آنان در انتخابات های بعدی نیز تکرار شد که مسلما باعث تقویت و نیروبخشی بیشتر به حاکمیت و مسئولان نظام کنونی گردید.
اکنون با نزدیک شدن به زمان برگذ اری انتخابات ریاست جمهوری آینده همه منتظرند ببینند مردم افغانستان به رغم تمامی چالش کمبودها و مشکلات یک دهه گذشته در انتخابات آینده چگونه سهم خواهند گرفت. برخی نظر سنجی ها نشان می دهد که مردم افغانستان در انتخابات آینده شور آفرینی دیگری خواهند کرد همانگونه که در گذشته فعال و با شکوه در انتخابات حضور داشته اند این حضور را تکرار خواهند کرد. نتایج یک نظر سنجی تازه که از سوی موسسه موسوم به "دموکراسی انترنشنل" صورت گرفته نشان داده که 85 درصد از مردم افغانستان علاقمند به شرکت در انتخابات آینده هستند. این نظر سنجی همچنان نشان داده که میزان علاقمندی اشتراک مردان نسبت به زنان در انتخابات آینده بیشتر است. اما مانند گذشته وضعیت امنیتی در افغانستان یکی از دغدغه های مهم شهروندان برای شرکت در انتخابات است. با آنکه بارها نهادهای امنیتی کشور اعلام کرده اند که توانایی تامین امنیت انتخابات را دارند اما نبود امنیت در کشور از مشکلات اساسی برای شرکت مردم در انتخابات پش رو است.
این نظر سنجی که بر اساس گفت و گو با 2500 نفر از 34 ولایت افغانستان به نشر رسیده است نشان میدهد که میزان مشارکت مردم در انتخابات آینده ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی بالا خواهد بود ولی بیشتر مردم در کشور در مورد نهادهای انتخاباتی معلومات کافی ندارند. البته چالش امنیت و عدم آگاهی مردم مشکل جدی است به همین دلیل کمیسیون مستقل انتخابات نیز با راه اندازی کنفرانس های متعددی در کابل از رسانه ها، جوانان و نهادهای مدنی در کشور خواسته است تا در بخش آگاهی دهی عامه در مورد انتخابات به این کمیسیون کمک کنند. بزرگترین تهدید برای انتخابات آینده ریاست جمهوری وشورای ولایتی نبود امنیت در مراکز رای دهی، تقلب، فساد اداری، تهدید طالبان، دخالت کشورهای خارجی در انتخابات و غیر عادلانه بودن انتخابات است که مشروعیت انتخابات را خدشه دار می سازد.
اما بدون شک خواسته های اصلی مردم برقراری عدالت اجتماعی، توسعه و ثبات پایدار درکشور است که حاکمان افغانستان باید بیش از هر امری به آن توجه واهتمام داشته باشد. زیرا پشت کردن به خواسته های اصلی جامعه و عدم موفقیت قابل قبول در این آزمون دشوار ملت می تواند به سرعت پایه های یک نظام را سست و موجبات دگرگونی های بزرگ را فراهم آورد. بنا براین حکومت باید بیش از هر چیزی به خواسته ها و نیاز های ضروری و اساسی مردم در گام نخست توجه نماید. اگر این مهم اتفاق بیافتد هم همراهی، حمایت و همکاری جدی مردم با حکومت ادامه خواهد یافت که بی تردید سرمایه بزرگی برای نظام کننونی است و هم تهدید های مخالفان و دشمنان ثبات و آرامش کشور نقش بر آب خواهد شد. مردم و خواسته های آنان ،احتیاجات وضروریات اولیه آنان باید در محور توجهات دولت باشد تا روند اعتماد سازی و تقویت اعتماد ملی درکشور سرعت بگیرد و افغانستان بتواند در سایه حمایت های گسترده مردمی گام های بلند و تند را در مسیر توسعه وپیشرفت بردارد.
به نظر می رسد با توجه به افزایش و گسترش دامنه نا امنی ها در کشور مقامات امنیتی کشور فکر اساسی به حال تامین امنیت انتخابات بکنند. زیرا در نبود امنیت کافی ولازم برگذاری انتخابات شفاف عادلانه نیز بدور از انتظار خواهد امری که به شدت دمکراسی نوپا در افغانستان را تهدید میکند. اما بدون تردید ابراز نگرانی های موجود در این خصوص به این معنا نیست که دولت و نهاد های امنیتی کشور از تامین امنیت لازم در سراسر کشور و یا این مناطق کاملا عاجز اند. دولت در انتخابات گذشته علی رغم تمامی مشکلات موجود توانست امنیت مناسبی را در بخش های وسیع کشور تامین نماید که این خود گام بسیار بلند وبزرگی د ر افغانستان می تواند باشد.
واقعیت این است که وظیفه دولت و نهاد های امنیتی کشور صرفا برگذاری انتخابات نیست بلکه تامین امنیت مردم که آنان بتوانند با اطمینان خاطر به مراکز راهی دهی بروند نیز از وظایف این نهاد ها است. جلو گیری از سوء استفاده ها و ازبین بردن زمینه های آن نیز کاملا وظیف دولت و نهاد های مربوطه است. باید از فشار زورمندان در انتخابات، جلوگیری گردد. اما نکته دیگر این است که تمامی کارکنان کمسیون انتخاباتی نیز در این شرائط رسالت و وظایف مهمی را بدوش می کشند. اگر مامورین دفاتر انتخابات، به نفع کدام کاندید مشخص فعالیت نماید این خیانت به کشور و منافع ملی افغانستان است. باید با اینگونه موارد برخورد جدی صورت بگیرد و از همین اکنون از جلب و جذب چنین افرادی که در گذشت ها نیز سوء سابقه داشته اند پرهیز گردد. ازهمه مهمتر اینکه همکاری مردم با دولت و نهاد های مسئول انتخابات می تواند بسیار موثر باشد. از این رو از مردم نیز انتظار می رود که در روند برگذاری انتخابات صادقانه با دولت و نهاد های مسئول همکاری و مشارکت داشته باشند.