این روزها نیز عملکرد نهادهای قانونی در کشور به شمول حکومت و کمسیون مستقل انتخابات بگونه ای بوده است که اعتماد یک طرف از طرف های رقیب در انتخابات کنونی را نسبت به قانون و نهادهای قانونی از بین برده است. اینکه تا چه میزان این بی اعتمادی موجه و قابل پذیرش است سخن بسیار است. اما روی هم رفته کمسیون انتخابات متاسفانه نتوانسته است اعتماد این تیم و طرفداران آن را به خود جلب نموده و راهکارهای قانونی را در شرائط کنونی فراراه بن بست موجود قرار دهد. بر همین اساس نماینده ویژه سازمان ملل متحد و وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا به درخواست طرفهای رقیب وارد گفتگو با طرفهای مختلف در افغانستان شده است. نقش آفرینی سازمان ملل متحد و آمریکا در شرائط کنونی امیدواری ها به حل بن بست پیش آمده را افزایش داده است.
پیش از ورود وزیر خارجه آمریکا به کابل یک گام مهم در جهت حل بحران کنونی برداشته شد و آن اینکه رئیس جمهور کرزی دستور داد آرای هشت هزار مرکز رای دهی مشکوک دوباره باز شماری و بازبینی شود. رئیس جمهور از کمیسیون های انتخاباتی و دو نامزد ریاست جمهوری خواست تا در بازرسی آرای بیش از ۸۰۰۰ صندوق رای با سازمان ملل همکاری کنند. این راه حل در اثر تلاشهای نماینده ویژه سازمان ملل برای افغانستان مطرح شده و در جلسه ای با حضور حامد کرزی رئیس جمهور، معاونان ریاست جمهوری، قاضی القضات، رئیس کمیسیون نظارت بر تطبیق قانون اساسی و اعضای کمیسیون های انتخاباتی این طرح پیشنهادی سازمان برای حل بحران انتخابات مورد پذیرش قرار گرفته است. یان کوبیش، نماینده سازمان ملل پس از مذاکرات با دو نامزد ریاست جمهوری، به این نتیجه رسیده است که باز شماری این میزان آرای مشکوک که حدود ۴۳ درصد آرا «۳.۵ میلیون رای» را شامل می شود، می تواند به حل بن بست بوجود آمده کمک کند. آقای کرزی از کمیسیون های انتخاباتی و دو نامزد ریاست جمهوری خواسته است تا در زمینه با سازمان ملل همکاری کنند. به نظر می رسد این گام مهمی است که در جهت حل منازعات کنونی برداشته شده و خوشبختانه این طرح مورد قبول هر دو تیم رقیب و حکومت افغانستان نیز قرار دارد.
گام مهم دیگری که در روزهای اخیر در جهت حل مشکلات بوجود آمده برداشته شد افزایش رایزنی ها و گفتگوهای سفیر آمریکا در کابل، نماینده سازمان ملل متحد و برخی فعالان اروپایی با مقامات حکومت، کمسیون انتخابات، و دو تیم رقیب در صحنه انتخابات است. سفیر ایالات متحده امریکا در کابل یک روز پیش از سفر وزیر خارجه این کشور به افغانستان، با هر دو دسته انتخاباتی دیدار و گفتگو کرد. هدف از گفتگوهای او با دسته های انتخاباتی، کار در باره چگونگی گفتگوها میان جان کری و نامزدان ریاست جمهوری اعلام شد. افزایش این تلاشها و پا در میانی مقامات خارجی در کابل امیدواریهای دو چهره رقیب را نیز افزایش داد و در همین راستا ستاد های انتخاباتی عبدالله عبدالله و اشرف غنی احمدزی اعلام کردند ایالات متحده امریکا برای از میان برداشتن بن بست انتخابات افغانستان تنها نقش مشوره دهی و تسهیل کننده خواهد داشت. آنان نقش ایالات متحده امریکا به حیث یک کشور حامی افغانستان را اثر گذار دانسته و ابراز امیدواری کرده اند آقای کیری اوضاع را بتواند چنان تسهیل کند که مورد قناعت هر دو نامزد باشد.
همین گامهای اولیه توانست به نتایج مهمی دست یابد که مهمترین آن باز شماری بیش از هشت هزار مرکز رای دهی تحت نظارت ناظران دوتیم رقیب و سازمان ملل متحد است. اما اساسی ترین گامی که در راستای حل بحران بوجود آمده برداشته شد پذیرش تشکیل یک حکومت وسیع البنیاد از جانب تیم پیشرو بر اساس اعلام نتایج اولیه است. البته دسته انتخاباتی اشرف غنی احمدزی ایجاد حکومت ایتلافی را هرچند به سود کشور نمی داند اما بادرنظرداشت اوضاع حساس کشور باید در این باره گفت وگو صورت گیرد. اسدالله سعادتی عضو دسته انتخاباتی اشرف غنی احمدزی می گوید:» تا کنون ما با ایجاد حکومت ایتلافی باور نداشتیم از نظر ما رد بود اما حالا که اوضاع حساس است ما باید فکرکنیم گزینه های مختلف سیاسی را در چانه زنی ها مطرح خواهیم کرد.» این دسته انتخاباتی، ادامه گفت وگوها را با دسته انتخاباتی عبدالله عبدالله و نقش سازمان ملل به ویژه ایالات متحده امریکا را برای بیرون رفت ازاین چالش ها اثرگذار می داند. طبیعی است که با توجه به شرائط پیش آمده یک طرف به تنهایی ناتوان از ایجاد حکومت مقتدر است زیرا به باور بسیار از کارشناسان تقلبات صورت گرفته چالشهای زیادی را فرارو افغانستان قرار داده است.
طرح تشکیل یک حکومت وسیع البنیاد با حضور طرف های مختلف درگیر در روند کنونی، می تواند از بوجود آمدن بحران های پیچیده و بروز تنش های بیشتر در کشور جلو گیری نماید و این در شرائط کنونی به نفع افغانستان است. افغانستان در سیزده سال قبل در اجلاس بن نیز تنها با شکل دهی یک حکومت و نظام و سیع البنیاد توانست از سه دهه جنگ داخلی عبور نموده و ثبات نسبی را بدست آورد. گویی در این کشور راهی جز پذیرش این تکثر و تنوع سیاسی اجتماعی وجود ندارد و اگر افغانستان می خواهد به سر منزل ثبات و توسعه برسد ناگزیر از این امر است.
در غیر این صورت تجربه ثابت کرده است که به میان آمدن خشونت در کشور و حتا ایجاد حکومت های موازی می تواند امکان پذیر گردد. پادرمیانی وزیر خارجه ایالات متحده امریکا تنها در صورتی می تواند گره کور انتخابات افغانستان را باز کند و این داستان جنجالی را بر وفق مراد هر دو دسته انتخاباتی تمام کند که تشکیل یک حکومت با پایه های وسیع را مد نظر قرار دهد. این طرحی است که جیمز دابنز فرستاده ویژه ایالات متحده امریکا برای افغانستان آنرا برای پایان ماجرای انتخاباتی و جلوگیری از تقسیم شدن افغانستان موثر می داند. آقای دابنز رسیدن به قدرت یک نامزد را در اوضاع کنونی افغانستان سودمند نمی داند و می گوید که هردونامزد و با تمامی عناصر دیگر باید درقدرت سهیم باشند تا یک حکومت ملی به میان آید.
تردیدی نیست که در این فرایند نقش حکومت افغانستان و شخص رئیس جمهور کرزی بسیار تاثیر گذار بوده است از این رو او می تواند در حل منازعات کنونی نیز موثر باشد. گام مهم دیگری که در جهت حل بحران بوجودآمده برداشته شد این بود که رییس جمهور، حامد کرزی روز پنج شنبه از توافق نامزدان ریاست جمهوری برای بیرون رفت از بن بست انتخاباتی، پشتیبانی کرد.
کاخ ریاست جمهوری اعلام داشت رییس جمهور کرزی با هر راه و روش و پا درمیانی هر نهادی برای شکست این بن بست سیاسی، مشکل ندارد. کاخ ریاست جمهوری می گوید که پس از به میان آمدن چالش های انتخاباتی، رییس جمهور کرزی به گونه منظم بیشترین وقتش را صرف گفتگو با نامزدان برای شکست این بن بست کرده و رییس جمهور کرزی از هر توافق نامزدان و پا در میانی نهاد های ملی و جهانی برای حل این معضل پشتیبانی می کند. به باور نگارنده گام های برداشته شده، اهمیت حیاتی در حل منازعات کنونی دارد و اینک امیدواری ها به حل بن بست آمده به شدت افزایش یافته است. زیرا خواست اساسی و مهم طرف های رقیب تقریبا مد نظر گرفته شده و اگر این فرایند به درستی طی شود می توان طی روزهای اآینده شاهد انتقال مسالمت آمیز قدرت به حکومت بعدی بود.