رسانه های خبری در پنجمین سالگرد هلاکت رهبر القاعده، اسامه بن لادن به نقل از کارشناسان اطلاعاتی – امنیتی اظهار می دارند گروه تروریستی داعش تا حد زیادی جای القاعده را به عنوان برجسته ترین گروه تروریستی جهان گرفته است اما با این حال القاعده همچنان یک نیروی قدرتمند و تهدید خطرناک است. القاعده پس از آن که سال گذشته میلادی از طریق عوامل خود حملاتی را علیه مجله فُکاهی شارلی ابدو در پاریس به راه انداخت و دست به یک سری حملات مسلحانه در غرب آفریقا زد، نشان داده که همچنان می‌تواند حملات چشمگیر خود را ادامه دهد. شبه نظامیان القاعده همچنین از آشوب در سوریه و یمن استفاده کردند تا کنترل بخش چشمگیری از اراضی را در این کشورها به دست آورند. آن ها در این کشورها سعی دارند خود را به عنوان یک جایگزین برای اقدامات بی رحمانه داعش نشان دهند.
پس از آنکه نیروهای ویژه آمریکا در دوم می 2011 اسامه بن لادن را در مخفی گاهش در پاکستان کشتند، گروهی که وی در اواخر دهه 1980 پایه گذاری کرده بود به شدت آسیب دید و بسیاری از رهبران و شبه نظامیان القاعده در جنگ با تروریسم آمریکا کشته و یا دستگیر شدند. با معرفی ایمن الظواهری به عنوان رهبر جدید القاعده و جانشین بن لادن، نارضایتی در داخل رده های این گروه تروریستی افزایش یافت. در آن زمان گروه داعش یکی از گروه های وابسته به القاعده بود و به عنوان شاخه القاعده در عراق محسوب می شد اما با افزایش این نارضایتی از القاعده جدا شد و نام خود را به اصطلاح گروه دولت اسلامی عراق و شام یا همان داعش گذاشت. این گروه بعد از تصرف بخش های وسیعی از عراق و سوریه در سال 2014، خلافت را در مناطق تحت کنترل خود اعلام کرده و از آن به بعد نیز خود را دولت اسلامی معرفی کرد. از آن زمان به بعد داعش، القاعده را به عنوان شریک سابق خود تحت الشعاع قرار داد و هزاران تن از افراط گران القاعده را جذب خود نمود و مسئولیت حملات مرگبار در بروکسل، پاریس، تونس، ترکیه، لبنان، یمن و حتی سرنگونی یک هواپیمای مسافربری روسیه بر فراز مصر را به عهده گرفت.
ابوبکر البغدادی به عنوان امیر خود خوانده داعش توانسته بیعت بسیاری از نیروهای افراط گرای دیگر در خاورمیانه و فراتر از آن را به دست آورد و مشخصا یکسری گروه های قدرتمند مرتبط با داعش را که در لیبی و شبه جزیره سینا مصر فعالیت دارند زیر مجموعه خود قرار دهد. ژان پییر فیلیو، کارشناس امور گروه های افراطی مستقر در پاریس اظهار می دارد داعش به طور خاص توانسته استفاده فراوانی از تکنولوژی های جدید برای پیشی گرفتن از رقیب خود که کمتر به سراغ تکنولوژی رفته، داشته باشد. فیلیو خاطر نشان می سازد با توجه به ماشین جنگی رسانه‌ای که داعش توانسته با موفقیت ایجاد نماید، تبلیغات القاعده در شبکه های اجتماعی دیگر چشمگیر نیستند. وی افزود القاعده به جز در منطقه صحرا در شمال آفریقا در همه مناطق دیگر در مقابل داعش شکست خورده است.
ویلیام مک کِنتس، کارشناس موسسه بروکینگز واشنگتن اظهار می دارد القاعده بخشی از اراضی خود را در مقابل داعش از دست داده است اما این سازمان توانسته خود را بازیابی نماید. مک کنتس افزود القاعده در یمن و سوریه حضور قدرتمندی دارد. در سوریه شاخه وابسته به القاعده یعنی جبهه النصره از نیروهای قدرتمندی است که با حکومت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه می جنگند و توانسته بخش های وسیعی از استان ادلب در شمال سوریه را کنترل کند. همچنین شاخه محلی القاعده در یمن یعنی گروه القاعده در شبه جزیره عرب نیز در جنوب و جنوب شرق این کشور از جنگ دولت منصور هادی با شبه نظامیان حوثی استفاده کرده و اراضی قابل توجهی را تصرف کرده است. با این حال چند روز پیش تعدادی سربازان یمنی وفادار به منصور هادی توانستند شهر مکلا را که بیش از یک سال پیش توسط القاعده اشغال شد بازپس بگیرند و به این ترتیب گروه القاعده در شبه جزیره عرب ضربه سختی خورد.
مک کنتس اظهار داشت القاعده در شبه جزیره عرب همچنان گروه تروریست اصلی در یمن با داشتن هزاران عضو است در حالی که شاخه وابسته به داعش در یمن تنها چند صد نیرو دارد. این در حالی است که گروه القاعده در شبه جزیره عرب از سوی واشنگتن به عنوان خطرناک ترین و سازمان یافته ترین شاخه القاعده در نظر گرفته شده است. این گروه مسئولیت یکی از مهمترین حملات در سال های اخیر در اروپا را به عهده گرفت. در ژانویه 2015 افراد مسلح وابسته به گروه القاعده، دفاتر مجله فکاهی شارلی ابدو در شهر پاریس را هدف حمله قرار داده و 12 تن را کشتند.
یک شاخه دیگر القاعده به نام القاعده در مغرب اسلامی نیز دست به مجموعه حملات علیه هتل ها و رستوران ها در کشورهای مالی، بورکینافاسو و ساحل عاج زده که ده ها کشته شامل تعداد زیادی خارجی برجای گذاشته اند. گروه مشاوره اطلاعاتی سوفان مستقر در نیویورک در گزارش ماه مارس خود اظهار داشت حملات در غرب آفریقا بار دیگر حضور منطقه ای القاعده در مغرب اسلامی و گسترش دامنه فعالیت این گروه را نشان می دهد. گروه سوفان اعلام کرد القاعده در مغرب اسلامی از مسئله حملات تروریستی برای به چالش کشیدن نفوذ گروه داعش استفاده کرده و به دنبال نشان دادن و تقویت حمایت های محلی از خود بوده است و در عین حال قصد داشته ابراز نماید که بعد از اختلافات زیان بار اولیه اکنون متحد است.
از سوی دیگر اندیشکده گروه بحران بین الملل بروکسل نیز استدلال کرد، اگرچه داعش دورنمای فعالیت های تروریستی در جهان را تغییر داده است اما هم زمان القاعده نیز متحول شده و شاخه های آن در شمال آفریقا، سومالی، سوریه و یمن همچنان قدرتمند هستند و برخی از آن ها حتی از قبل هم قدرتمندتر شده‌اند. این اندیشکده مستقر در بروکسل معتقد است برخی از این شبه نظامیان خود را وارد شورش های محلی کردند و سطحی از عمل گرایی را نشان داده و در عین حال نسبت به کشتار مسلمانان دیگر و همچنین رعایت هنجارهای محلی احتیاط به خرج می دهند. مقام های القاعده در یمن و دیگر کشورها در سال های اخیر عمدتا داعش را به دلیل برخی از اقداماتش از جمله بمب‌گذاری در مساجد شیعیان محکوم کردند.
ایالات متحده آمریکا به وضوح همچنان القاعده را یک تهدید مهم می داند و یک جنگ پهپادی قدرتمند را علیه این گروه در یمن پیگیری می کند. حملات آمریکا تاکنون باعث کشته شدن بسیاری از عاملان القاعده شامل ناصر الوحیشی مقام شماره دو ارشد القاعده در ژوئن 2015 شد. در ماه مارس نیز در حمله هوایی آمریکا علیه کمپ آموزشی گروه القاعده در شبه جزیره عرب واقع در یمن حداقل 71 تن از نیرو های این گروه کشته شدند.
آلن رودیه، افسر اطلاعاتی سابق که در اوایل آوریل مطلبی را برای وب سایت آتلانتیک اظهار می دارد با وجود آن که داعش در صحنه جهانی جایگاه القاعده را از آن خود نموده اما القاعده به لحاظ سابقه، جایگاه بهتری پیدا کرده است. به گفته وی، داعش با عجله به خرج دادن در اعلام خلافت و اعمال حاکمیت باعث شد که تبدیل به یک هدف آسان‌تر شود و هزاران تن از حامیان آن در حملات هوایی روسیه و ائتلاف تحت رهبری آمریکا کشته شوند. همچنین حکومت سخت‌گیرانه داعش باعث منزجر شدن بسیاری از حامیان بالقوه آن شده و گروه هایی مثل جبهه النصره به جای آن به دنبال همکاری با نیروهای محلی در مناطق تحت کنترل خود بوده اند. رودیه معتقد است مرگ بیان گذار القاعده به هیچ وجه به معنی پایان کار این گروه نیست و جنگ آن ها قرار است چندین دهه ادامه پیدا کند.