در متن دستورکار سفر رییسجمهور و هیات همراه وی به دوشنبه نیز همین موضوع آمده بود. اما پس‌از ملاقات رییسجمهور غنی با امام‌علی رحمان، رییسجمهور جمهوری تاجیکستان، در بعدازظهر دوشنبه هفته پیش، ناگهان اعلام شد که مقام‌های دو کشور تنها یک تفاهم‌نامه مبادله‌ی زندانی‌ها را امضا می‌کنند. روسای جمهور دوکشور هم پای یک اعلامیه مشترک امضا کردند. در اعلامیه مشترک بر ضرورت مبارزه هماهنگ با ترور، قاچاق و اقتصاد جرمی تأکید شده است. سوال این است چرا در جریان سفر رییسجمهور به یک کشور همسایه، فقط یک تفاهم‌نامه تبادل زندانی‌ها امضا می‌شود؟ آیا می‌ارزد که یک رییسجمهور و هیات همراه وی به پایتخت کشور همسایه تاجیکستان سفر کنند و در آن‌جا فقط یک تفاهم‌نامه تبادل زندانی‌ها امضا شود؟ منابع موثق به ۸صبح گفتند که همان طوری که ارگ اعلامیه داده بود، قرار بود که چندین یادداشت تفاهم و موافقت‌نامه همکاری‌های دوجانبه را مقام‌های دو کشور امضا کنند، اما وزارت‌خانه‌های افغانستان نتوانستند در وقت معین اسناد این تفاهم‌نامه‌ها را آماده کنند. منبع می‌گوید، قرار بود سندهای مهم همکاری در زمینه‌های معادن، کشاورزی، مخابرات و همکاری‌های فرهنگی امضا شود، اما آماده نشدن این اسناد سبب شد که مقام‌های تاجیکستان و افغانستان نتوانند در جریان سفر رییسجمهور، بیشتر از یک سند امضا کنند. این یک ناکامی بزرگ برای مجموعه دستگاه حکومت است. سفر رییسجمهور به دوشنبه پایتخت تاجیکستان مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی شده بود. وزارت خارجه و دیگر مراجع مربوط، تاریخ دقیق سفر رییسجمهور را می‌دانستند. به رغم این، دستگاه بزرگ حکومت افغانستان، از عهده آماده کردن چند یادداشت تفاهم و موافقت‌نامه همکاری برنیامد. بر مبنای مقررات دستگاه حکومت، وزارت خارجه شالوده‌ی اسناد همکاری با کشورهای مختلف را آماده می‌کند و بعد وزارت‌خانه‌های مربوطه این اسناد را می‌بینند و اصلاح می‌کنند. مثلاً وزارت مخابرات سند مربوط به همکاری افغانستان با یک کشور دیگر در عرصه مخابرات و ارتباطات را می‌بیند و آن را بر مبنای معیارهای حرفه‌ای و ظرفیت‌هایش اصلاح می‌کند. این روند آن قدر طول کشید که تاریخ سفر رییسجمهور به تاجیکستان فرا رسید ولی هنوز وزارت‌خانه‌ها اسناد همکاری میان دو کشور را در عرصه‌های گوناگون نهایی نکرده بودند. منبع گفت که این اسناد پس از ورود رییسجمهور افغانستان به شهر دوشنبه نهایی شد و لازم بود که وزارت خارجه تاجیکستان هم این اسناد را بررسی کند. روشن است که یک وزارت‌خانه هر قدر هم که فعال و کارا باشد، نمی‌تواند در چند ساعت اسناد همکاری‌های دوجانبه را نهایی کند. به همین دلیل بود که تفاهم‌نامه‌ها و سندهای همکاری میان افغانستان و تاجیکستان در سفر رییسجمهور امضا نشد. یک راه دیگر این بود که رییسجمهور سفر به دوشنبه را به تعویق می‌انداخت، اما این امر هم ممکن نبود. بهدلیل این‌که در نوزده ماهی که از تشکیل حکومت وحدت ملی می‌گذرد، رییسجمهور به دوشنبه سفر نکرده بود. تاجیکستان کشور همسایه و هم زبان افغانستان است. همچنین این کشور به حوزه تمدن اسلام تعلق دارد و در حلقه اول و دوم سیاست خارجی رییسجمهور غنی جا می‌گیرد. اما در این ۱۹ماه رییسجمهور به این کشور سفر نکرده بود. تاجیکستان در طول پانزده سال گذشته همسایه نیک و همکار خوب افغانستان بوده است. دوشنبه در زمان حکومت حامدکرزی هم با کابل روابط خیلی گرمی داشت و نیاز بود که رهبران حکومت وحدت ملی خیلی زود به آن کشور سفر می‌کردند. اما بهدلیل کم‌کاری مجموع دستگاه حکومت افغانستان، این سفر هم با تاخیر زیاد انجام شد و در آن، اسناد مهم همکاری میان دو کشور، آن طوری که مدنظر هر دو دولت بود، به امضا نرسید. وزارت‌خانه‌های مختلف دستگاه حکومت افغانستان باید پاسخ بدهند که چرا اسناد همکاری میان دولت‌های افغانستان و تاجیکستان پیش از سفر رییسجمهور به دوشنبه، نهایی نشد؟ آیا مشکل ساختاری در این زمینه وجود دارد، یا بی‌پروایی و سهل‌انگاری برخی از وزارت‌خانه‌ها سبب شد که چنین مشکلی به‌وجود آید؟ اسنادی که کشورها امضا می‌کنند، مبنای حقوقی همکاری‌های دولت‌ها را در زمینه‌های گوناگون فراهم می‌کند. وقتی این مبنای حقوقی وجود نداشته باشد، همکاری شکل نمی‌گیرد. آماده نشدن اسناد همکاری میان افغانستان و تاجیکستان پیش از سفر رییسجمهور به دوشنبه، همکاری دو دولت در زمینه‌های مختلف را به تعویق انداخته است. روشن نیست که چه زمانی بار دیگر رییسجمهور غنی یا رییس اجرایی به دوشنبه سفر می‌کند. این هم روشن نیست که چه زمانی امام‌علی رحمان رییسجمهور، تاجیکستان به کابل می‌آید. این تأخیر در امضای اسناد، همکاری‌های دو کشور را در عرصه‌های گوناگون به حداقل سطح خود رسانده است. وزارت‌خانه‌های حکومت افغانستان باید در این مورد توضیح بدهند.